พระราชบัญญัติการศึกษาพระปริยัติธรรม พ.ศ. 2562 เป็นกฎหมายที่จัดทำขึ้นเพื่อส่งเสริมและจัดระเบียบการศึกษาของพระภิกษุและสามเณรในประเทศไทยให้เป็นระบบและมีมาตรฐาน กฎหมายฉบับนี้มุ่งเน้นในการรักษาและสืบทอดพระพุทธศาสนา ผ่านการศึกษาในด้านธรรมะและบาลีที่เป็นหลักสำคัญของการเรียนรู้ในศาสนาพุทธ โดยการจัดตั้งโครงสร้างและกลไกเพื่อให้การศึกษาดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ

วัตถุประสงค์ของการมีกฎหมาย
โดยที่โบราณราชประเพณี สถาบันพระพุทธศาสนามีบทบาทสำคัญในการจัดการศึกษาของชาติมาโดยตลอด ซึ่งคณะสงฆ์ได้ดำเนินการจัดการศึกษาพระปริยัติธรรมอันเป็นส่วนเฉพาะของการศึกษาของคณะสงฆ์ควบคู่กันไปกับการศึกษาวิชาสามัญ พระราชบัญญัติฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบการศึกษาพระปริยัติธรรมอย่างเป็นระบบ เพื่อให้พระภิกษุสามเณรได้รับการศึกษาในวิชาพุทธศาสตร์อย่างเหมาะสม ครอบคลุมทั้งการเรียนรู้ด้านปริยัติ (ทฤษฎี) และการปฏิบัติธรรม นอกจากนี้ กฎหมายฉบับนี้ยังเป็นเครื่องมือในการอนุรักษ์และส่งเสริมการเรียนรู้ภาษาบาลี ซึ่งเป็นภาษาหลักที่ใช้ในการศึกษาพระไตรปิฎกและคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา ดังนั้น เพื่อให้การจัดการศึกษาพระปริยัติธรรมได้รับการสนับสนุน ส่งเสริมด้วยดีจากภาครัฐ และสามารถบริหารจัดการศึกษาอย่างมีประสิทธิภาพ ตอบสนองนโยบายการจัด การศึกษาของคณะสงฆ์และของชาติได้เป็นอย่างดี จึงมีการประกาศใช้กฎหมายฉบับนี้

สาระสำคัญของกฎหมาย
การจัดการศึกษาพระปริยัติธรรมแบ่งออกเป็น 3 สาย ได้แก่
1. สายสามัญศึกษา - ครอบคลุมการเรียนการสอนในวิชาพื้นฐานทางโลก เช่น ภาษาไทย คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และสังคมศึกษา ซึ่งจะสอนควบคู่กับการเรียนรู้ธรรมะ ทำให้พระภิกษุสามเณรมีความรู้ทั้งทางโลกและทางธรรม ซึ่งช่วยเตรียมความพร้อมในการดำเนินชีวิตและการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในอนาคต
2. สายบาลี - มีความสำคัญอย่างยิ่งในพระพุทธศาสนา เนื่องจากภาษาบาลีเป็นภาษาที่ใช้ในการจารึกและศึกษาในคัมภีร์สำคัญ การศึกษาบาลีจะช่วยให้พระภิกษุสามเณรสามารถเข้าใจหลักธรรมและคำสอนในต้นฉบับได้อย่างถูกต้อง
3. สายธรรมศึกษา - เน้นการเรียนรู้หลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา โดยเน้นการปฏิบัติธรรมและการนำหลักธรรมไปใช้ในชีวิตประจำวัน นอกจากนี้ ยังสอนให้พระภิกษุสามเณรมีความรู้ความเข้าใจในพระธรรมวินัย เพื่อนำไปเผยแผ่และปฏิบัติตามพระธรรมวินัยอย่างถูกต้อง

พระราชบัญญัติการศึกษาพระปริยัติธรรม พ.ศ. 2562 ได้กำหนดให้มีการจัดตั้งคณะกรรมการการศึกษาพระปริยัติธรรมขึ้น ซึ่งทำหน้าที่กำกับดูแลและพัฒนาการศึกษาพระปริยัติธรรมในระดับต่าง ๆ วางนโยบาย กำกับดูแล และประเมินผลการศึกษาพระปริยัติธรรมทั่วประเทศ ซึ่งครอบคลุมการจัดการเรียนการสอนในทั้งสามสายการศึกษา ออกระเบียบและแนวทางการจัดการศึกษาเพื่อให้มั่นใจว่าการศึกษาพระปริยัติธรรมมีมาตรฐานเดียวกันทั่วประเทศ โดยมีสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ทำหน้าที่ประสานงานและจัดสรรงบประมาณเพื่อสนับสนุนการศึกษาให้มีความเป็นระบบและทั่วถึง

กำหนดให้มีการสนับสนุนด้านงบประมาณจากรัฐ เพื่อส่งเสริมการศึกษาพระปริยัติธรรม โดยจะใช้ในการพัฒนาสื่อการเรียนการสอน สร้างโครงสร้างพื้นฐานทางการศึกษา จัดสรรทุนการศึกษาแก่พระภิกษุสามเณร และครอบคลุมการฝึกอบรมครูผู้สอนเพื่อให้มีคุณภาพและสามารถถ่ายทอดความรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

สรุป
พระราชบัญญัติการศึกษาพระปริยัติธรรม พ.ศ. 2562 เป็นกฎหมายที่มีความสำคัญในการจัดระเบียบการศึกษาของพระภิกษุสามเณรในประเทศไทย มุ่งเน้นการพัฒนาการศึกษาพระพุทธศาสนาให้มีคุณภาพและสอดคล้องกับความต้องการของสังคม อีกทั้งมีบทบาทสำคัญในการรักษาและสืบทอดพระพุทธศาสนา ผ่านการศึกษาและการเผยแผ่หลักธรรมคำสอน